Zoveel verschillende rechtbanken voor zoveel verschillende zaken. Dus zijn er heel wat medewerkers nodig om alles op rolletjes te laten lopen.
Via een gerechtsdeurwaarder verneem je waarom, waar en wanneer je voor een rechter moet verschijnen. Dat gebeurt schriftelijk in een brief die de gerechtsdeurwaarder aangetekend of persoonlijk bij jou thuis komt bezorgen. Hij bezorgt ook de uitspraken (de beslissingen) van de rechtbank en zorgt ervoor dat die worden uitgevoerd.
Dat kan betekenen dat hij geld moet innen, dat hij iemand die al lange tijd geen huishuur meer betaalde uit de woning moet zetten of dat hij de bezittingen van iemand openbaar moet verkopen.
Mensen doen vaak een beroep op een advocaat als ze in een rechtzaak verwikkeld zijn. Aan je advocaat kan je alles vertellen. Hij is immers gebonden door het beroepsgeheim. Dus alle informatie die je hem geeft, is strikt vertrouwelijk.
Een advocaat kan je praktische adviezen en nuttige raad geven om problemen te vermijden. Hij kan ook bemiddelen, dat wil zeggen dat hij in jouw naam met de tegenpartij praat om de juiste oplossing te vinden. Hij is je woordvoerder en verdedigt je belangen voor de rechter.
Het Openbaar Ministerie vertegenwoordigt de samenleving en brengt burgers die strafbare feiten gepleegd hebben voor de rechter. Het kan onderzoeksrechters ook de opdracht geven een onderzoek te starten en het geeft advies aan de rechtbank, bijvoorbeeld bij een faillissement of bij een echtscheiding waar minderjarige kinderen bij betrokken zijn.
De rechter doet een uitspraak over de geschillen die hem zijn voorgelegd.
De griffier werkt op de rechtbank en is verantwoordelijk voor de organisatie van de dagelijkse werking van de rechtbank.
Juridische bijstand
In sommige gevallen kunnen mensen naar een advocaat stappen voor gratis of gedeeltelijk gratis hulp.
Eerstelijnsbijstand
Iedereen kan gratis een eerste richtinggevend juridisch advies krijgen van een advocaat. Daarvoor kan je terecht op zitdagen en spreekuren georganiseerd door de commissie voor eerstelijnsbijstand. De advocaten geven je raad over hoe je je probleem het best aanpakt. Je vindt de commissie voor eerstelijnsbijstand onder meer in gerechtsgebouwen en justitiehuizen.
Tweedelijnsbijstand
Mensen zonder of met een beperkt inkomen kunnen geheel of gedeeltelijk gratis een beroep doen op een advocaat. Ook elke minderjarige (-18 jaar) heeft gratis recht op een advocaat. Het is de commissie voor juridische bijstand die de advocaat aan jou toewijst.
Probleemsituaties met kinderen
Voor jongeren die een misdrijf hebben gepleegd of ernstige problemen hebben in hun thuissituatie bestaan er specifieke maatregelen. Men maakt een onderscheid tussen MOF-ers en VOS-ers.
VOS: dit zijn verontrustende situaties. Bijvoorbeeld jongeren die mishandeld worden of ouder(s) hebben die niet voor hen kunnen zorgen.
MOF: dit is een als misdrijf omschreven feit gepleegd voor de leeftijd van 18 jaar. Bijvoorbeeld diefstal, slagen en verwondingen, brandstichting, stalking (al dan niet op Facebook). De jeugdrechter is voor die zaken bevoegd. Hij kan ook maatregelen treffen ten aanzien van de ouders.