Als mensen ruzie hebben over iets en ze vinden zelf geen oplossing, kunnen ze naar een rechtbank stappen. Daar luistert de rechter naar alle betrokkenen vooraleer een beslissing te nemen. Er zijn verschillende rechtbanken voor verschillende soorten ruzies.
In het vredegerecht zoekt de rechter een oplossing voor burenruzies, mensen die niet meer voor zichzelf kunnen zorgen, of voor problemen tussen huurders en verhuurders van een woning en over allerlei andere conflicten over zaken die minder dan 2.500,00 euro kosten.
De politierechtbank oordeelt vooral over verkeersovertredingen en problemen die te maken hebben met het verkeer of met het bewaken van de openbare orde. Dat gaat dan bijvoorbeeld over relletjes bij voetbalwedstrijden of betogingen.
Wie het niet eens is met de uitspraak van de vrederechter of de politierechter of wie ruzie heeft over zaken die meer dan 2.500,00 euro waard zijn, gaat naar de rechtbank van eerste aanleg. Die rechtbank heeft ook een aantal speciale afdelingen, zoals:
• De jeugdrechtbank is een rechtbank voor minderjarigen en neemt maatregelen om hen te beschermen. Die rechtbank is bijvoorbeeld bevoegd wanneer een jongere thuis problemen heeft, wanneer een minderjarige drugs neemt enzovoort.
• De familierechtbank behandelt zowat alle familiegebonden zaken, zoals bijvoorbeeld adoptie, huwelijk, samenwoning, echtscheiding, de uitoefening van het ouderlijk gezag en de verblijfsregeling voor minderjarige kinderen.
• De correctionele rechtbank oordeelt over misdrijven zoals slagen en verwondingen of diefstal. Hier kan je ook terecht als je niet akkoord gaat met de uitspraak van de politierechtbank.
De arbeidsrechtbank behandelt problemen tussen werkgever en werknemer. Bijvoorbeeld als iemand vindt dat hij onterecht werd ontslagen.
De ondernemingsrechtbank doet uitspraak over problemen of geschillen tussen handelaars of ondernemers. Bijvoorbeeld bij het niet betalen van facturen.
Als een van de partijen niet akkoord gaat met de uitspraak van de rechtbank van eerste aanleg dan moet de zaak opnieuw onderzocht en beoordeeld worden. Dat gebeurt door het hof van beroep of het arbeidshof.
De zwaarste misdrijven (meestal moorden) worden door het hof van assisen behandeld. Hier oordeelt een jury van twaalf burgers over de schuldvraag.
Het Hof van Cassatie oordeelt of de rechter de wet correct geïnterpreteerd en toegepast heeft. Het checkt ook of er geen procedurefouten werden gemaakt die de uitslag konden schaden.
Administratieve rechtscolleges (niet in piramide):
Het Grondwettelijk Hof gaat na of wetten niet in strijd zijn met de grondwet en internationale verdragen. Het regelt ook eventuele geschillen tussen het Nederlandstalige, het Franstalige en het Duitstalige landsgedeelte.
De Raad van State is een rechtscollege dat besluiten, reglementen en vergunningen, die strijdig zijn met bestaande wetten, kan schorsen en/of vernietigen. Hij geeft ook adviezen over nieuwe wetten, decreten, ordonnanties of koninklijke of ministeriële besluiten alvorens ze definitief gestemd worden.