Er zijn verschillende rechtbanken die conflicten behandelen. Deze rechtbanken zijn:
Het vredegerecht
De vrederechter staat het dichtst bij de mensen. Die rechter behandelt bijvoorbeeld vragen tot bescherming van personen die niet langer in staat zijn hun eigen belangen waar te nemen, of problemen tussen huurders en verhuurders van een woning. Of ook nog allerlei andere conflicten over zaken met een waarde tot 2.500,00 euro.
De politierechtbank
De politierechter oordeelt vooral over verkeersovertredingen en geschillen die te maken hebben met het verkeer. Maar ook een reeks andere taken zoals het bewaken van de orde en de veiligheid bij voetbalwedstrijden of betogingen, valt onder de bevoegdheid van de politierechtbank. Wie niet akkoord gaat met de uitspraak van de politierechter, kan beroep aantekenen bij de rechtbank van eerste aanleg.
De rechtbank van eerste aanleg
Als je een geschil hebt over iets dat meer dan 2.500,00 euro waard is, moet je naar de rechtbank van eerste aanleg.
Maar de rechtbank van eerste aanleg doet ook uitspraak in hoger beroep over beslissingen van de vrederechter en van de politierechtrechter in burgerlijke zaken.
• de jeugd- en familierechtbank
De jeugdrechtbank is een speciale afdeling van de rechtbank van eerste aanleg. Die rechtbank lost voornamelijk problemen van en voor minderjarigen (<18) op: problemen tussen ouders en minderjarige kinderen, drugsgebruik van minderjarigen, vandalisme door minderjarigen.
Ook de familierechtbank maakt deel uit van de rechtbank van eerste aanleg. Die rechtbank behandelt zowat alle familiegebonden zaken, zoals:
– adoptie, afstamming, huwelijk,
samenwoning, echtscheiding;
– uitoefening ouderlijk gezag, verblijfsregeling minderjarige kinderen.
• de correctionele rechtbank
De correctionele rechtbank is dan weer een andere afdeling van de rechtbank van eerste aanleg. Zij oordeelt over ernstige misdrijven zoals verkrachting of diefstal. Je komt ook bij de correctionele rechtbank terecht als je bijvoorbeeld niet akkoord gaat met de uitspraak van de politierechtbank en beroep aantekent.
De arbeidsrechtbank
Die rechtbank behandelt problemen tussen werkgever en werknemer. Bijvoorbeeld:
– bij ontslag;
– bij werkloosheid ;
– bij arbeidsongevallen;
– bij problemen in verband met het pensioen.
De ondernemingsrechtbank
De ondernemingsrechtbank doet uitspraak over problemen of geschillen tussen handelaars of ondernemers. Bijvoorbeeld:
– bij faillissementen;
– bij het niet betalen van facturen.
Het hof van beroep en het arbeidshof
Als de veroordeelde partij niet akkoord gaat met het vonnis of de uitspraak van de rechtbank van eerste aanleg of de arbeidsrechtbank, kan ze beroep
aantekenen.
De zaak moet dan opnieuw onderzocht en beoordeeld worden. Dat gebeurt door rechters die in het hof van beroep of het arbeidshof zetelen.
Hof van assisen
Zware strafbare feiten of misdaden (meestal moorden) worden door het hof van assisen behandeld.
Hier oordeelt een jury van twaalf gewone mensen over de schuldvraag.
Hof van Cassatie
Het Hof van Cassatie oordeelt of de rechter de wet correct geïnterpreteerd en toegepast heeft. Het checkt ook of er geen procedurefouten werden gemaakt die de uitslag konden schaden.
Administratieve rechtbanken (niet in piramide):
Het Grondwettelijk Hof
Dit rechtscollege gaat na of wetten niet in strijd zijn met de grondwet en internationale verdragen. Het regelt ook eventuele geschillen tussen het Nederlandstalige, het Franstalige en het Duitstalige landsgedeelte.
Raad van State
Is een administratief rechtscollege. De Raad van State kan besluiten, reglementen, vergunningen… schorsen en/of vernietigen, die strijdig zijn met bestaande wetten. De Raad van State geeft ook adviezen over nieuwe wetten, decreten, ordonnanties of koninklijke of ministeriële besluiten alvorens ze definitief gestemd worden. Hierbij gaat de Raad de kwaliteit van de ontwerpteksten na en controleert hij of ze niet strijdig zijn met de Belgische grondwet of andere hogere rechtsregels.